Czas czytania: 5 minut
Spis treści:
Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej oznacza, że taka umowa nie wywoływała skutków prawnych od początku. W efekcie strony zobowiązane są do wzajemnego zwrotu otrzymanych świadczeń zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności wymaga jednak dokładnej analizy klauzul umowy oraz stanu faktycznego.
Na czym polega unieważnienie umowy kredytu i kiedy można z niego skorzystać?
Nieważność umowy kredytu oznacza, że kontrakt jest traktowany jakby nigdy nie został zawarty. Według danych statystycznych frankowicze wygrywają już niemal wszystkie sprawy, co sprawia, że kredyt frankowy unieważnienie umowy stało się powszechnym rozwiązaniem. Efektem jest zwrot udzielonego kapitału oraz zaprzestanie dalszych płatności przez kredytobiorcę. Rozwiązanie to stosuje się w sytuacji ujawnienia w umowie niedozwolonych postanowień umownych, zwłaszcza dotyczących mechanizmu przeliczania rat i salda kredytu, których usunięcie uniemożliwia wykonanie umowy. W takiej sytuacji dochodzi do naruszenia art. 58 Kodeksu cywilnego, co pozwala wnosić o unieważnienie umowy kredytu. Przed złożeniem pozwu kredytobiorca powinien zgromadzić dokumenty dotyczące umowy oraz skierować reklamację do banku. Następnym krokiem jest złożenie pozwu, w którym należy zażądać stwierdzenia nieważności umowy przez sąd.
Unieważnienie umowy frankowej – przesłanki, argumenty i najczęstsze praktyki sądów
Przesłanką unieważnienia umowy frankowej jest obecność niedozwolonych postanowień, w tym dotyczących waloryzacji kredytu czy kursu CHF. Aby zatem sąd unieważnił umowę kredytu frankowego, musi stwierdzić w jej treści występowanie takich zapisów, które kształtują prawa i obowiązki kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Sąd, stwierdzając sprzeczność takich klauzul z prawem, usuwa je z umowy i sprawdza, czy po ich eliminacji kontrakt może nadal obowiązywać. Zgodnie z uchwałą SN (III CZP 6/21 z 2021 r.) wystąpienie w umowie nawet jednej abuzywnej klauzuli może powodować nieważność całej umowy. Kredytobiorcy mogą więc żądać unieważnienie umowy frankowej w każdym przypadku, gdy wykazano abuzywność co najmniej jednego zapisu, bez którego umowa nie może być kontynuowana.
Sprawdź co możemy dla Ciebie zrobić
Skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego dla kredytobiorcy i banku
Skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego najlepiej ujmuje wzajemne rozliczenie: bank oddaje nadpłacone raty, a kredytobiorca oddaje jedynie otrzymany kapitał. W praktyce często okazuje się, że po kilkunastu latach spłaty suma wpłaconych rat była wyższa od kwoty kredytu – wówczas bank zwraca frankowiczowi różnicę. Dla kredytobiorcy oznacza to przede wszystkim koniec obowiązku spłaty pozostałej części zobowiązania. Dodatkowo unieważnienie umowy kredytu skutkuje zwolnieniem ustanowionych zabezpieczeń, przede wszystkim hipoteki na nieruchomości. Oznacza to, że po prawomocnym wyroku hipoteka przestanie obciążać nieruchomość i można złożyć wniosek o jej wykreślenie.
Czy unieważnienie umowy frankowej po spłacie kredytu jest możliwe?
Tak – nawet w przypadku spłaty całego kredytu można wystąpić o stwierdzenie jego nieważności. W praktyce kredytobiorcy często pytają: unieważnienie umowy frankowej po spłacie kredytu – czy to możliwe? Jest to jak najbardziej dopuszczalne i często korzystne. Jeśli po spłacie kapitału sąd unieważni umowę, bank będzie musiał zwrócić klientowi nienależnie pobrane raty wraz z odsetkami.
Unieważnienie kredytu frankowego i co dalej – procedura, dalsze kroki oraz wykreślenie hipoteki
Jeżeli skutkiem postępowania sądowego jest unieważnienie umowy frankowej rozliczenie z bankiem staje się kolejnym krokiem, jaki musi zostać podjęty do definitywnego zakończenia sprawy. Strony zobowiązane są zwrócić sobie wzajemnie spełnione świadczenia. Mówiąc prościej, następuje rozliczenie po unieważnieniu umowy frankowej: kredytobiorca oddaje bankowi kapitał kredytu, a bank zwraca wszystkie nienależnie pobrane raty. Czasami banki proponują ugodę, ale często lepszy jest wyrok, który gwarantuje pełne rozliczenie na warunkach korzystnych dla klienta.
Często pojawia się pytanie: unieważnienie kredytu frankowego i co dalej? Odpowiedź na tak zadane pytanie uzależnione jest od tego, czy kredyt został już wcześniej spłacony, czy też nie. W przypadku kredytów spłaconych zwykle doszło już do wykreślenie hipoteki. Jeżeli jednak wyrok dotyczy kredytu wcześniej aktywnego, kolejnym krokiem powinno być wykreślenie hipoteki po unieważnieniu umowy frankowej. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność należy uzyskać od banku list mazalny, w którym bank wyraża zgodę zdjęcie zabezpieczenia. Można także wykorzystać wyrok potwierdzający w sentencji stwierdzenie nieważności umowy przez sąd. Po uzyskaniu jednego z wymienionych dokumentów należy złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki do właściwego wydziału ksiąg wieczystych. Klientom, którym unieważniony zostanie kredyt we frankach kancelaria oferuje wsparcie także w trakcie procedury zwolnienia zabezpieczenia.
Dowiedz się więcej o nas
Unieważnienie umowy frankowej a podatek
W kwestii podatków unieważnienie umowy kredytowej nie generuje dodatkowych zobowiązań dla kredytobiorcy. Zwrot nadpłaconych rat czy prowizji nie jest traktowany jako przychód podlegający opodatkowaniu. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych unieważnienie umowy frankowej a podatek jest zdarzeniem neutralnym podatkowo – kwoty zwrócone bank pobrał jako nienależne, a więc kredytobiorca nie musi wykazywać żadnego przychodu w zeznaniu PIT. Innymi słowy, frankowicz nie płaci podatku dochodowego od zwróconych środków.
Należy jednak mieć na uwadze, że organy skarbowe odmiennie interpretują kwestię ulgi mieszkaniowej. Jeśli kredytobiorca korzystał z odliczenia odsetek przy spłacie kredytu, a potem jego umowa została unieważniona, fiskus może domagać się zwrotu tej ulgi wraz z odsetkami. Kluczowe jest jednak, że samo orzeczenie o unieważnieniu nie powoduje opodatkowania zwracanych rat czy odsetek – nie wpływa więc na PIT kredytobiorcy.
Autor wpisu:
Mariusz Krzyżanowski
adwokat, założyciel kancelarii
Powyższa publikacja została starannie opracowana, jednakże niektóre informacje zostały przedstawione w formie skróconej. W związku z tym artykuł ma jedynie charakter poglądowy, a zawarte w nim informacje nie powinny zastępować pełnej analizy konkretnego zagadnienia. Kancelaria Adwokacka Mariusz Krzyżanowski nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty wynikłe z działań podjętych lub zaniechanych na podstawie tej publikacji. Jeżeli mają Państwo zainteresowanie omówieniem poruszonych kwestii, serdecznie zachęcamy do kontaktu i rozpoczęcia współpracy. W przypadku potrzeby omówienia lub analizy indywidualnej sprawy, zapraszamy do kontaktu i nawiązania współpracy.
